आकाश महर्जन
साउन ११, पांगा, कीर्तिपुर । पांगा सामुदायिक पुस्तकालयको आयोजनामा गत साउन ११ गते शनिबार पांगाको इनोभेटिभ प्रि-स्कुलमा ‘बालबालिकामा पढ्ने बानीको विकाससम्बन्धी अभिमूखिकरण कार्यक्रम’ विषयक छलफल सम्पन्न भयो ।

कार्यक्रममा पुस्तकालयका सचिव योगेश सिं महर्जनले पुस्तकालयको स्थापनाकालदेखि हालसम्मका विभिन्न डाटाहरू प्रस्तुत गर्नुभयो । पुस्तकालयको स्थापनाकालदेखि अहिलेसम्मको स्थितिलाई हेर्दा पुस्तकालय आउने मानिसहरूको संख्या घट्दै गएको र बालबालिकामा पढ्ने बानीको विकास हुन नसकेको कारणले नै यस्तो भएको उहाँले बताउनुभयो । यसका साथै, विद्यालयहरूले विद्यार्थीहरूलाई आवश्यकताभन्दा बढी गृहकार्य दिने भएकोले गृहकार्य गर्नबाहेक अन्य कामका लागि विद्यार्थीहरूमा समय नहुने भएकोले पनि पुस्तकालयमा मानिसहरूको संख्या घट्दै गएको उहाँले बताउनुभयो । 

कार्यक्रममा रातो बंगला फाउन्डेसनका सिनियर टिचर्स ट्रेनर मिदेश महर्जनले बालबालिकामा पढ्ने बानीको विकास गर्नु किन महत्वपूर्ण छ भन्ने कुराको व्यवहारिक रुपमा प्रयोग गरेर व्याख्या गर्नुभयो । “धनी झन् धनी हुँदै जान्छ र गरिब झन् गरिब हुँदै जान्छ” भन्ने मेथ्युको सिद्धान्तलाई शिक्षामा प्रयोग गर्दा प्रारम्भिक अवस्थामा नै पढाइको सीप सिक्न नसक्ने बालबालिकाले पढाइ गर्दा अप्ठ्यारो हुँदा पढाइमा इच्छा लाग्न छोड्ने र सम्पूर्ण पढाइमा नै पछि पर्दै जाने मात्र नभई अन्य सीप सिक्नमा पनि पछि पर्दै जाने उहाँले बताउनुभयो । साथै, बालबालिकाको सिक्ने प्रक्रियामा सर्वप्रथम सुनाइ, त्यसपछि बोलाइ र पढाइ हुँदै अन्तिममा मात्र लेखाइको सीप सिक्ने क्रम हुन्छ । यद्यपि, हाम्रो समाजमा अभिभावकहरूले आफ्नो बच्चाले सुरुमै लेखाइ सिकोस् भन्ने अपेक्षा राख्ने हुनाले बच्चाको पढाइमा ठूलो असर परिरहेको पनि उहाँले बताउनुभयो । त्यसैले बालबालिकामा पढ्ने बानीको विकास गर्नको लागि सुरुमा उनीहरूको सुन्ने सीपमा विकास गर्नुपर्ने हुन्छ, जसको लागि अभिभावकले आफ्नो बच्चालाई कथा पढी सुनाउने, बच्चासित समय बिताउँदै प्रसस्त कुरा गर्ने गर्दा फलदायी हुने उहाँले बताउनुभयो । यसका साथै जन्मदिनमा उपहार दिँदा पुस्तक दिने, घरमा पढ्नको लागि छुट्टै ठाउँको व्यवस्था गर्ने, सामुदायिक पुस्तकालयहरूमा लैजाने गर्नको लागि पनि उहाँले सुझाव दिनुभयो । 

कार्यक्रमको तेस्रो खण्डमा एसिया फाउन्डेसनका शमीरा राजभण्डारी (श्रेष्ठ)ले एसिया फाउन्डेसनको लेट्स रीड परियोजनाको परिचय दिनुभयो । सन् २०१७ देखि डिजिटल पुस्तकालयको स्थापनामा लागिरहनुभएकी उहाँले मातृभाषाको महत्वलाई मध्येनजर गरी एसिया फाउन्डेसन नेपालका विभिन्न राष्ट्रिय भाषाहरूमा डिजिटल पुस्तकहरू प्रकाशन गर्ने अभियानमा जुटेको जानकारी गराउनुभयो । हालसम्म नेपाली र नेपाल भाषामा पुस्तकहरू लेट्स रीडको वेबसाइटमा प्रकाशन भइसकेको र अहिले थारू भाषामा पुस्तकहरू प्रकाशन गर्न काम भइरहेको उहाँले जानकारी गराउनुभयो । लेट्स रीडको वेबसाइटमा जोकोहीले पनि लगअन गरी त्यसमा रहेका नेपाली तथा अंग्रेजी भाषाका पुस्तकहरूलाई अन्य भाषामा अनुवाद गरी सहयोग गर्न सक्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो । साथै, सामुदायिक पुस्तकालयहरूमा एसिया फाउन्डेसनले पुस्तकहरू प्रदान गरी सहयोग गरिरहेको कुरा पनि उहाँले बताउनुभयो । 

कार्यक्रमको अन्तिम खण्डमा कार्यक्रमभरि उठेका विषयहरूमा छलफल गरिएको थियो । छलफलमा रातो बंगला फाउन्डेसनका टिचर्स ट्रेनर रती महर्जनले सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गर्नुभएको थियो । छलफलमा अहिले विद्यालयहरू परिणाममुखी र व्यापारमुखी हुँदैगएको कारण विद्यालयहरूमा पनि यस्ता अभिमूखिकरण कार्यक्रयमहरू आयोजना हुनुपर्ने सुझाव आएको थियो । साथै, यस्तो कुरा अभिभावकहरूले पनि जान्नुपर्ने भएकोले सकेसम्म धेरै अभिभावकहरूमा यो कार्यक्रम पुग्नुपर्ने सुझाव आएको थियो । बालबालिकाको पढाइ शिक्षक-शिक्षिका, अभिभावक र विद्यालय व्यवस्थापनको त्रिकोणात्मक सम्बन्धमा भर पर्ने हुँदा यस्तो कार्यक्रम सबैमा पुग्नुपर्ने मंगल माद्यामिक विद्यालयकी शिक्षिका लक्ष्मी कुमारी महर्जनले सुझाव दिनुभयो । यस्तो कार्यमा सरकारी निकायको भूमिका निकै महत्वपूर्ण हुने शमीरा राजभण्डारीले बताउनुभयो । 

कीर्तिपुर नगरपालिकाको वडा नं ९ का नगर प्रमुख गंगाराम महर्जनले आफ्नो वडामा पनि एउटा सामुदायिक पुस्तकालय स्थापना गर्ने वचन दिनुभयो । उहाँले अभिभावक, शिक्षकशिक्षिका तथा विद्यालयहरूमा यस्तो अभिमूखिकरण कार्यक्रम सञ्चालन गर्नको लागि सहयोग गर्न नगर प्रमुखसित छलफल गर्ने बताउनुभयो । 

कार्यक्रममा प्रदेश ३ का माननीय प्रदेश सांसद पुकार महर्जन ज्यू, कीर्तिपुर नगरपालिकाका नगर प्रमुख रमेश महर्जनज्यू, कीर्तिपुर नगरपालिकाकै वडा ८ का वडा प्रमुख विनोद महर्जनज्यू, वडा ७ का प्रमुख राजेन्द्र मालीज्यू तथा वडा ९ का प्रमुख गंगाराम महर्जनज्यूका साथै विभिन्न विद्यालयहरूबाट प्राचार्यहरू, शिक्षक-शिक्षिकाहरू, अभिभावक, युवा तथा अन्य व्यक्तिहरूको उपस्थिति थियो । कार्यक्रममा नेपाल भाषाका वरिष्ठ जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठका एसिया फाउन्डेसनले प्रकाशन गरेको बालकविताहरूको संग्रह नगर प्रमुख रमेश महर्जन ज्यूको हातबाट विभिन्न विद्यालयका प्राचार्यहरूलाई हस्तान्तरण गरिएको थियो । 

तस्बिर - मेरिट महर्जन